حجم

حجم : (volume)

حجم به معنی برآمدگی  و ستبری و جسامت چیزی است و در اصطلاح هندسه گنجایش و ظرفیت جسم و آن مقدار از فضا که جسم آنرا اشغال می کند ، می باشد.

محاسبه ی حجم اجسام :

حجم مکعبی به ضلع یک سانتیمتر یک سانتیمتر مکعب است.

دستور محاسبه ی حجم :

حجم هر یک از اجسام هندسی برابر است با: حاصلضرب مساحت قاعده آن در ارتفاع آن.

مثال :حجم شکل مقابل را حساب کنید.

حل :                                                                 مساحت مربع – مساحت مستطیل = مساحت قاعده

                                                                           5 = (1 × 1) – (3 × 2) =

(cm^۳)  (سانتیمتر مکعب)   50=  10×5   =  ارتفاع  × مساحت قاعده  = حجم

منشور: (prism)

 منشور به معنی پراکنده، نشر شده، زنده شده، مبعوث است.

در اصطلاح هندسه نام شکلی است که دو قاعده دارد که دو چند ضلعی مساوی هستند و بدنه ی منشور        (سطح جانبی منشور) از مستطیل ها یا متوازی الاضلاع ها تشکیل شده است.

نکته:

 

1- حجم مکعبی به ضلع a  برابر است با a³ .

2- مساحت جانبی مکعبی به ضلع a  برابر است با 4a²

3-  مساحت کل مکعبی به ضلع a  برابر است با  6a²

4- اگر ضلع مکعبی را m  برابر کنیم حجم آن ³ m برابر و مساحت جانبی و مساحت کل آن ² m  برابر   می شود.

مثال: حجم مکعبی به ضلع a  برابرa³ است . اگر ضلع مکعب را 4  برابر کنیم حجم و مساحت جانبی آن چند برابر می شوند؟

 حل:

حجم 64برابر می شود  4³ =64

                              مساحت جانبی 16برابر می شود   4²=16

5 – حجم منشور برابر است با حاصل ضرب مساحت قاعده در ارتفاع

6- مساحت جانبی منشور برابر است با محیط قاعده در ارتفاع

7- مساحت کل منشور برابر است با مساحت جانبی به اضافه ی مساحت دو قاعده

مثال : قاعده ی یک منشور سه پهلو مثلث قائم الزاویه است. که ضلعهای آن 3 و 4 و 5 سانتیمتر است.

اگر ارتفاع منشور  10cm باشد ، حجم ، مساحت جانبی و مساحت کل منشور را حساب کنید؟

 حل:

	12 = 5 + 4 + 3 = محیط قاعده
	cm۳  (سانتیمتر مکعب ) 60 =10 × 6 =  حجم  منشور
	cm۳  (سانتیمتر مربع )  120 =10 × 12 =  مساحت جانبی
	cm۳  (سانتیمتر مربع  )  132 =(6 + 6) + 120 =  مساحت کل

تست:

1_اگر مساحت جانبی یک مکعب را 9 برابرکنیم، حجم آن چند برابر می شود؟

د) 81 برابر

ج) 27 برابر

ب) 9 برابر

الف) 3 برابر

2_اگرطول و عرض یک مکعب مستطیل را دو برابر و ارتفاع آن را سه برابر کنیم مساحت جانبی آن چند برابر           می شود؟

د) 6 برابر

ج)  4 برابر

ب) 3 برابر

الف) 2 برابر

3_شعاع قاعده ی یک استوانه را 5 برابر و ارتفاع آنرا 2 برابر می کنیم . حجم استوانه چند برابر می شود ؟

د) 100 برابر

ج) 50 برابر

ب) 25 برابر

الف) 10 برابر

4_ مساحت جانبی یک استوانه که ارتفاعش 9 و قطر قاعده اش 4 سانتیمتر می باشد برابر مساحت یک دایره است شعاع دایره چقدر است ؟

د) 7

ج) 6

ب) 5

الف) 3

5_مکعب مستطیلی به ابعاد a  و ۲a و ۳a مفروض است . اگر حجم آن 48 سانتیمتر مکعب باشد ، مقدار a چقدر است؟

د) 3

ج)

ب) 2

الف) 1